Կենսագրությունը
ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ Հովհաննես Մկրտչի [14(26). 4.1864, Վաղարշապատ – 29.9.1929, Երևան, թաղված է Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոնում], բանաստեղծ: Սովորել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանում, ավարտել ՄՊՀ լեզվագրության ֆակուլտետը (1888): Դասավանդել է Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանում: Բաքվի կոմունայի օրերին եղել է Բաքվի լուսբաժնի (1918), ապա՝ Վաղարշապատի գավառի լուսբաժնի վարիչը, 1922-ին աշխատել է ՀԽՍՀ ժողկոմխորհի օրենսդրական հանձնաժողովում: Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն լույս է տեսել 1887-ին:
Շիրիմը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետությունում՝ Երևան քաղաքի «Կոմիտասի անվան զբոսայգու» պանթեոնում:
"(նյութը տրամադրել է «ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԳԻՏԱՐԱՆ» հրատարակչությունը)"
Գործունեությունը
Հովհաննիսյանն արևելահայ բանաստեղծական նոր դպրոցի հիմնադիրն է, որի ներկայացուցիչները դարձան Հովհաննես Թումանյանը, Ավետիք Իսահակյանը: Հովհաննիսյանի քնարական բանաստեղծությունների թեման սերն է, հայրենիքը, բնությունը: Սիրային բանաստեղծություններն աչքի են ընկնում մարդու և բնության կապի ներդաշնակությամբ («Իզուր է, հոգիս, իզուր, իմ հրեշտակ», «Կուզեի լինել կարկաչուն վտակ»): Նրա հայրենասիրական պոեզիան պատկերում է հայ ժողովրդի կրած տառապանքները, հատկանշվում հերոսականությամբ ու լավատեսությամբ («Տեսե՞լ ես արդյոք բլուրները», «Մայրս», «Տղմուտ», «Նոր գարուն», «Սարն ի վեր», «Երկու ճանապարհ», «Մնաք բարով, արև, գարուն»): Հայ պոեզիայում առաջինն է ճշմարտացիությամբ նկարագրել գյուղական կյանքը՝ իր ներքին հակասություններով («Գյուղի ժամը», «Հատիկ»): Հովհաննիսյանը «Սյունյաց իշխանը» պոեմում նորովի է մեկնաբանել հայոց պատմության, մասնավորապես Վասակ Սյունու դերի հետ կապված որոշ հարցեր: Հովհաննիսյանն անհաշտ է եղել չարի հանդեպ («Արտավազդ», «Վահագնի ծնունդը», «Լուսավորչի կանթեղը»): Հովհաննիսյանի քնարերգության որոշ նմուշներ առնչվում են ժողովրդական բանահյուսությանը («Արազն եկավ լափին տալով», «Ալագյազ բարձր սարին»): Հովհաննիսյանը բյուրեղային պարզության է հասցրել հայ նոր պոեզիան, հարստացրել հայ գրական լեզուն: Հովհաննիսյանը բնագրից թարգմանել է Հոմերոսի, Գյոթեի, Շիլլերի, Հայնեի, Հյուգոյի, Պուշկինի, Լերմոնտովի, Պետեֆիի, Ուլանդի և այլոց ստեղծագործություններից:
Այլ հղումները
